Relacja z przebiegu konferencji „Niebezpieczne treści. Jak dbać o bezpieczeństwo uczniów w internecie”
01.06.2017
22 maja 2017 r. w siedzibie NASK odbyła się konferencja pt. „Niebezpieczne treści. Jak dbać o bezpieczeństwo uczniów w internecie”. Konferencję zorganizował instytut badawczy NASK we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Spotkanie poświęcone było dostępowi dzieci i młodzieży do niebezpiecznych treści w internecie oraz angażowaniu się uczniów w różnego rodzaju ryzykowne zachowania, które mogą mieć negatywny wpływ na ich rozwój, a w skrajnych przypadkach prowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia.
Około 30% nastolatków pozostaje on-line przez cały czas i to niezależnie od zmian miejsca pobytu. 93,4% codziennie korzysta z internetu w domu - wynika z badań „Nastolatki 3.0”, przeprowadzonych w 2016 roku przez NASK. Sprzętem pozwalającym pozostawać stale on-line jest telefon komórkowy (smartfon) – 31,3% badanych deklaruje, że korzysta z niego ponad 5 godzin dziennie.
„Usługi, z których młodzież korzysta najczęściej, to serwisy społecznościowe i komunikatory. 78,1% badanych codziennie używa Internetu do korzystania z serwisów społecznościowych, 94,6% posiada w nich swoje profile. Badani najczęściej publikują na nich swoje zdjęcia i filmy. Większość nastolatków korzysta też z różnorodnych rozrywek, dostępnych w internecie, zwłaszcza z muzyki i filmów” – mówiła podczas konferencji dr Agnieszka Wrońska, kierująca Akademią NASK.
Nie zawsze treści, na które trafiają dzieci są wiarygodne i bezpieczne. W ostatnim czasie głośne były doniesienia o niebezpiecznych zachowaniach dzieci i młodzieży podejmowanych pod wpływem tzw. gier i internetowych wyzwań. „Niebieski wieloryb”, „Ogniowa wróżka” to internetowe „gry”, w których uczestnicy zachęcani są do wykonywania coraz bardziej niebezpiecznych zadań, aż do podjęcia próby samobójczej.
„Wiele wskazuje na to, że „Niebieski wieloryb” i „Ogniowa wróżka” są legendą internetową, nieprawdziwymi wiadomościami, a informacje o nich nagłośnione zostały przez polskie i zagraniczne media. Nie znaczy to jednak, że wspomniane zjawisko nie może być groźne. Nie można wykluczyć, że, zainspirowane doniesieniami o fikcyjnej grze, nastolatki nie zechcą wcielić w życie zadań, które stawia przed nimi gra” – powiedziała podczas swojej prezentacji ekspertka NASK Anna Borkowska, organizatorka konferencji.
Jak wskazywała Anna Borkowska, coraz popularniejsze wśród młodych użytkowników internetu są także internetowe „wyzwania”. Ich idea polega na wrzucaniu do sieci filmików lub zdjęć przedstawiających osoby, które usiłują sprostać najdziwniejszym zadaniom – w teorii zabawnym, najczęściej niezbyt mądrym, nierzadko groźnym. Połykanie sypkiego cynamonu, selfie na szczycie najwyższej w mieście konstrukcji lub udawanie mrożonego kurczaka to tylko niektóre z popularnych w ostatnich latach internetowych wyzwań.
„Gry” i internetowe wyzwania mogą przybrać niezwykle groźną formę. Zabawa w podduszanie, wypicie w możliwie najkrótszym czasie jak największej ilości alkoholu, zawody w połykaniu paracetamolu, podpalanie części ciała stanowią realne zagrożenie dla życia.
„Większość dzieci nie zdaje sobie sprawy z tego, jak bardzo niebezpieczne mogą być niektóre wyzwania. Działają pod wpływem impulsu i potrzeby poszukiwania dreszczyku emocji w przekonaniu, że „mnie nic złego nie spotka”. Po części jest to związane z etapem rozwoju” – mówiła ekspertka NASK. I jak dodała, nastolatki są impulsywne i nie rozumują tak, jak dorośli. Nie w pełni rozumieją konsekwencje ryzykownych zachowań, ale za to szybko odczuwają gratyfikację wywoływaną przez te zachowania. Jest też grupa dzieci, które podejmują wyzwania, ponieważ nie znają innych, konstruktywnych sposobów wyrażania emocji i rozładowywania napięcia emocjonalnego. To grupa dzieci, które doświadczają trudności i traumatycznych zdarzeń w życiu i potrzebują wsparcia, także terapeutycznego.
„Rodzice i nauczyciele powinni zwracać uwagę na sygnały mogące świadczyć, o tym, że dzieci angażują się w tego typu gry i właściwie reagować. Warto porozmawiać z dzieckiem o tym zjawisku, dowiedzieć się co o nim wie i tłumaczyć, że każdą „grę” czy wyzwanie można przerwać, że zawsze mogą się z niej wycofać bez konsekwencji" – podkreślała Anna Borkowska.
Podczas konferencji wskazywano także na inne czynniki niebezpiecznych zachowań. Myśląc o szkodliwych treściach w internecie najczęściej skupiamy się na takich zjawiskach, jak pornografia, przemoc i okrucieństwo czy mowa nienawiści. Ale niebezpieczne mogą być również strony prezentujące zachowania autodestrukcyjne takie, jak na przykład pro-ana czy, paradoksalnie, pro-recovery. Promowanie wyidealizowanego szczupłego, umięśnionego ciała i niezwykle wyśrubowanych standardów wyglądu wyznacza młodym ludziom nową, okrutną normę. Powszechna w mediach społecznościowych, w szczególności na Instagramie, koncentracja na zewnętrznym wizerunku może skłaniać do podejmowania wyniszczających diet, ekstremalnych ćwiczeń i eksperymentów groźnych dla zdrowia i życia.
„Różnego rodzaju przykłady, które można znaleźć w internecie mogą zachęcać dziewczęta, ale również coraz częściej chłopców, do niebezpiecznych zachowań, jak na przykład restrykcyjne diety. Najbardziej niepokojące jest to, że młodzi ludzie zaczynają utożsamiać sukces życiowy z osiągnięciem perfekcyjnego wyglądu. Każde niepowodzenie prowadzi do obniżenia samooceny i poczucia klęski” – mówi Marta Witkowska, psycholog z Zespołu Edukacji i Szkoleń Akademii NASK.
Potwierdzają to najnowsze wyniki badań Royal Society for Public Health przeprowadzone przez brytyjskich naukowców. Intensywne korzystanie z serwisów społecznościowych takich, jak Instagram, i porównywanie swojego wyglądu z wyidealizowanym obrazem prezentowanym przez te media, może zaburzać postrzeganie własnego ciała, wywoływać depresję, lęk, poczucie osamotnienia.
Internet to również miejsce, gdzie młodzi ludzie mogą znaleźć treści promujące zachowania autodestrukcyjne – samookaleczenia lub samobójstwa. Niekiedy wokół stron prezentujących samookaleczenia, podobnie jak wokół stron promujących zaburzenia odżywiania się, buduje się cała społeczność – prezentowane są metody, narzędzia, sposoby dbania o rany, ukrywania ich przed dorosłymi. Przekaz jest jasny - samookaleczenia to dobry i popularny sposób na poradzenie sobie z problemami. Ekspertki z Zespołu Edukacji i Szkoleń wskazują też, że strony promujące szkodliwe treści budują fałszywy obraz w umysłach nastolatków. Zachowania, będące przejawem poważnych problemów, często wymagające profesjonalnej pomocy, przedstawiane są jako zjawiska powszechne wśród młodzieży, normalne i bezpieczne.
Uczestnicy konferencji mieli okazję do wzięcia udziału w debacie z zaproszonymi ekspertami - psychologami i terapeutami, pracującymi na co dzień z młodzieżą. Łukasz Ługowski – dyrektor Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii „Kąt”, Robert Rejniak – terapeuta uzależnień i Marcin Bochenek – dyrektor Pionu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego NASK odpowiadali na pytania koncentrujące się wokół tematów: jak chronić dzieci przed zagrożeniami, jakie skutki mogą mieć fałszywe informacje rozpowszechniane w internecie, jak rozmawiać z uczniami i rodzicami, aby uniknąć rozbudzania zainteresowania niebezpiecznymi treściami, jak reagować na przypadki samookaleczeń lub prób samobójczych w szkole, itp.
Martyna Różycka z zespołu Dyżurnet.pl przypomniała o możliwości zgłaszania niepokojących treści do punktu kontaktowego dyżurnet.pl. Dyżurnet.pl to zespół ekspertów NASK, pomagający zwalczać nielegalne treści w Internecie i przeciwdziałać zagrożeniom w sieci. Treści zgłaszane przez użytkowników analizowane są przez ekspertów zespołu, a w uzasadnionych przypadkach informacja o nich przesyłana jest do Policji, prokuratury, administratorów serwisów internetowych czy też zagranicznych punktów kontaktowych zrzeszonych w INHOPE. Zawiadomienia można składać anonimowo.
Anna Rywczyńska z Akademii NASK, koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet, zaprezentowała najnowszą kampanię społeczną, mającą na celu uświadomienie rodzicom konsekwencji kontaktów dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ze szkodliwymi treściami. Kampania zwraca uwagę na i dostarcza rodzicom wiedzy, w jaki sposób zabezpieczyć urządzenia. Materiały kampanii „Chroń dziecko w sieci” dostępne są na stronie akcji www.dzieckowsieci.pl
Zachęcamy do odwiedzenia strony Akademii NASK zawierających wiele przydatnych informacji dotyczących bezpieczeństwa dziecka w sieci.
Około 30% nastolatków pozostaje on-line przez cały czas i to niezależnie od zmian miejsca pobytu. 93,4% codziennie korzysta z internetu w domu - wynika z badań „Nastolatki 3.0”, przeprowadzonych w 2016 roku przez NASK. Sprzętem pozwalającym pozostawać stale on-line jest telefon komórkowy (smartfon) – 31,3% badanych deklaruje, że korzysta z niego ponad 5 godzin dziennie.
„Usługi, z których młodzież korzysta najczęściej, to serwisy społecznościowe i komunikatory. 78,1% badanych codziennie używa Internetu do korzystania z serwisów społecznościowych, 94,6% posiada w nich swoje profile. Badani najczęściej publikują na nich swoje zdjęcia i filmy. Większość nastolatków korzysta też z różnorodnych rozrywek, dostępnych w internecie, zwłaszcza z muzyki i filmów” – mówiła podczas konferencji dr Agnieszka Wrońska, kierująca Akademią NASK.
Nie zawsze treści, na które trafiają dzieci są wiarygodne i bezpieczne. W ostatnim czasie głośne były doniesienia o niebezpiecznych zachowaniach dzieci i młodzieży podejmowanych pod wpływem tzw. gier i internetowych wyzwań. „Niebieski wieloryb”, „Ogniowa wróżka” to internetowe „gry”, w których uczestnicy zachęcani są do wykonywania coraz bardziej niebezpiecznych zadań, aż do podjęcia próby samobójczej.
„Wiele wskazuje na to, że „Niebieski wieloryb” i „Ogniowa wróżka” są legendą internetową, nieprawdziwymi wiadomościami, a informacje o nich nagłośnione zostały przez polskie i zagraniczne media. Nie znaczy to jednak, że wspomniane zjawisko nie może być groźne. Nie można wykluczyć, że, zainspirowane doniesieniami o fikcyjnej grze, nastolatki nie zechcą wcielić w życie zadań, które stawia przed nimi gra” – powiedziała podczas swojej prezentacji ekspertka NASK Anna Borkowska, organizatorka konferencji.
Jak wskazywała Anna Borkowska, coraz popularniejsze wśród młodych użytkowników internetu są także internetowe „wyzwania”. Ich idea polega na wrzucaniu do sieci filmików lub zdjęć przedstawiających osoby, które usiłują sprostać najdziwniejszym zadaniom – w teorii zabawnym, najczęściej niezbyt mądrym, nierzadko groźnym. Połykanie sypkiego cynamonu, selfie na szczycie najwyższej w mieście konstrukcji lub udawanie mrożonego kurczaka to tylko niektóre z popularnych w ostatnich latach internetowych wyzwań.
„Gry” i internetowe wyzwania mogą przybrać niezwykle groźną formę. Zabawa w podduszanie, wypicie w możliwie najkrótszym czasie jak największej ilości alkoholu, zawody w połykaniu paracetamolu, podpalanie części ciała stanowią realne zagrożenie dla życia.
„Większość dzieci nie zdaje sobie sprawy z tego, jak bardzo niebezpieczne mogą być niektóre wyzwania. Działają pod wpływem impulsu i potrzeby poszukiwania dreszczyku emocji w przekonaniu, że „mnie nic złego nie spotka”. Po części jest to związane z etapem rozwoju” – mówiła ekspertka NASK. I jak dodała, nastolatki są impulsywne i nie rozumują tak, jak dorośli. Nie w pełni rozumieją konsekwencje ryzykownych zachowań, ale za to szybko odczuwają gratyfikację wywoływaną przez te zachowania. Jest też grupa dzieci, które podejmują wyzwania, ponieważ nie znają innych, konstruktywnych sposobów wyrażania emocji i rozładowywania napięcia emocjonalnego. To grupa dzieci, które doświadczają trudności i traumatycznych zdarzeń w życiu i potrzebują wsparcia, także terapeutycznego.
„Rodzice i nauczyciele powinni zwracać uwagę na sygnały mogące świadczyć, o tym, że dzieci angażują się w tego typu gry i właściwie reagować. Warto porozmawiać z dzieckiem o tym zjawisku, dowiedzieć się co o nim wie i tłumaczyć, że każdą „grę” czy wyzwanie można przerwać, że zawsze mogą się z niej wycofać bez konsekwencji" – podkreślała Anna Borkowska.
Podczas konferencji wskazywano także na inne czynniki niebezpiecznych zachowań. Myśląc o szkodliwych treściach w internecie najczęściej skupiamy się na takich zjawiskach, jak pornografia, przemoc i okrucieństwo czy mowa nienawiści. Ale niebezpieczne mogą być również strony prezentujące zachowania autodestrukcyjne takie, jak na przykład pro-ana czy, paradoksalnie, pro-recovery. Promowanie wyidealizowanego szczupłego, umięśnionego ciała i niezwykle wyśrubowanych standardów wyglądu wyznacza młodym ludziom nową, okrutną normę. Powszechna w mediach społecznościowych, w szczególności na Instagramie, koncentracja na zewnętrznym wizerunku może skłaniać do podejmowania wyniszczających diet, ekstremalnych ćwiczeń i eksperymentów groźnych dla zdrowia i życia.
„Różnego rodzaju przykłady, które można znaleźć w internecie mogą zachęcać dziewczęta, ale również coraz częściej chłopców, do niebezpiecznych zachowań, jak na przykład restrykcyjne diety. Najbardziej niepokojące jest to, że młodzi ludzie zaczynają utożsamiać sukces życiowy z osiągnięciem perfekcyjnego wyglądu. Każde niepowodzenie prowadzi do obniżenia samooceny i poczucia klęski” – mówi Marta Witkowska, psycholog z Zespołu Edukacji i Szkoleń Akademii NASK.
Potwierdzają to najnowsze wyniki badań Royal Society for Public Health przeprowadzone przez brytyjskich naukowców. Intensywne korzystanie z serwisów społecznościowych takich, jak Instagram, i porównywanie swojego wyglądu z wyidealizowanym obrazem prezentowanym przez te media, może zaburzać postrzeganie własnego ciała, wywoływać depresję, lęk, poczucie osamotnienia.
Internet to również miejsce, gdzie młodzi ludzie mogą znaleźć treści promujące zachowania autodestrukcyjne – samookaleczenia lub samobójstwa. Niekiedy wokół stron prezentujących samookaleczenia, podobnie jak wokół stron promujących zaburzenia odżywiania się, buduje się cała społeczność – prezentowane są metody, narzędzia, sposoby dbania o rany, ukrywania ich przed dorosłymi. Przekaz jest jasny - samookaleczenia to dobry i popularny sposób na poradzenie sobie z problemami. Ekspertki z Zespołu Edukacji i Szkoleń wskazują też, że strony promujące szkodliwe treści budują fałszywy obraz w umysłach nastolatków. Zachowania, będące przejawem poważnych problemów, często wymagające profesjonalnej pomocy, przedstawiane są jako zjawiska powszechne wśród młodzieży, normalne i bezpieczne.
Uczestnicy konferencji mieli okazję do wzięcia udziału w debacie z zaproszonymi ekspertami - psychologami i terapeutami, pracującymi na co dzień z młodzieżą. Łukasz Ługowski – dyrektor Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii „Kąt”, Robert Rejniak – terapeuta uzależnień i Marcin Bochenek – dyrektor Pionu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego NASK odpowiadali na pytania koncentrujące się wokół tematów: jak chronić dzieci przed zagrożeniami, jakie skutki mogą mieć fałszywe informacje rozpowszechniane w internecie, jak rozmawiać z uczniami i rodzicami, aby uniknąć rozbudzania zainteresowania niebezpiecznymi treściami, jak reagować na przypadki samookaleczeń lub prób samobójczych w szkole, itp.
Martyna Różycka z zespołu Dyżurnet.pl przypomniała o możliwości zgłaszania niepokojących treści do punktu kontaktowego dyżurnet.pl. Dyżurnet.pl to zespół ekspertów NASK, pomagający zwalczać nielegalne treści w Internecie i przeciwdziałać zagrożeniom w sieci. Treści zgłaszane przez użytkowników analizowane są przez ekspertów zespołu, a w uzasadnionych przypadkach informacja o nich przesyłana jest do Policji, prokuratury, administratorów serwisów internetowych czy też zagranicznych punktów kontaktowych zrzeszonych w INHOPE. Zawiadomienia można składać anonimowo.
Anna Rywczyńska z Akademii NASK, koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet, zaprezentowała najnowszą kampanię społeczną, mającą na celu uświadomienie rodzicom konsekwencji kontaktów dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ze szkodliwymi treściami. Kampania zwraca uwagę na i dostarcza rodzicom wiedzy, w jaki sposób zabezpieczyć urządzenia. Materiały kampanii „Chroń dziecko w sieci” dostępne są na stronie akcji www.dzieckowsieci.pl
Zachęcamy do odwiedzenia strony Akademii NASK zawierających wiele przydatnych informacji dotyczących bezpieczeństwa dziecka w sieci.